USTALANIE PRAWA DO ZASIŁKU CHOROBOWEGO
Zgodnie z przepisami1) [1] państwowy inspektor sanitarny lub państwowy
graniczny inspektor sanitarny może wydać decyzję o poddaniu
kwarantannie lub izolacji osoby przebywającej na terytorium RP, jeśli
jest ona zakażona, chora na chorobę zakaźną albo podejrzana o
zakażenie lub chorobę zakaźną lub miała styczność ze źródłem
biologicznego czynnika chorobotwórczego.
Decyzja inspektora sanitarnego stanowi podstawę do wypłaty świadczeń
z tytułu choroby na ogólnych zasadach. Zatem za czas nieobecności w
pracy z powodu kwarantanny lub izolacji przysługuje wynagrodzenie za
czas choroby lub zasiłek chorobowy, wypłacane przez płatnika składek
lub Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Decyzja może być dostarczona do
pracodawcy bądź do placówki ZUS po okresie kwarantanny lub izolacji.
Jeżeli lekarz leczący uzna, że w trakcie hospitalizacji, izolacji lub
kwarantanny ze względu na stan zdrowia osoby poddanej tym obowiązkom
uzasadnione jest orzeczenie o czasowej niezdolności do pracy z powodu
choroby i potwierdzi to wystawiając zaświadczenie lekarskie2) [2],
jest ono dokumentem do ustalenia prawa i wypłaty świadczeń z tytułu
choroby. Ocena, czy stan zdrowia uzasadnia wystawienie zaświadczenia
lekarskiego, pozostaje w kompetencji lekarza.
Jeżeli będzie miała miejsce sytuacja, o której mowa w art. 35 ustawy
o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi,
czyli gdy lekarz przyjmujący do szpitala, miejsca izolacji lub
odbywania kwarantanny, kierując się własną oceną stopnia
zagrożenia dla zdrowia publicznego, podda osobę podejrzaną o
zachorowanie, chorą na chorobę szczególnie niebezpieczną i wysoce
zakaźną lub osobę narażoną na zakażenie hospitalizacji lub
kwarantannie oraz badaniom, również w przypadku, gdy brak jest decyzji
inspektora sanitarnego, a następnie ubezpieczony otrzyma decyzję
inspektora sanitarnego, to ubezpieczonemu będą przysługiwały
świadczenia z tytułu choroby. Jeżeli lekarz leczący uzna, że w
trakcie hospitalizacji, izolacji lub kwarantanny ze względu na stan
zdrowia uzasadnione jest orzeczenie o czasowej niezdolności do pracy z
powodu choroby i potwierdzi to wystawiając zaświadczenie lekarskie,
ubezpieczony może ubiegać się o świadczenia z tytułu choroby na
ogólnych zasadach. Ocena, czy stan zdrowia uzasadnia wystawienie
zaświadczenia lekarskiego, pozostaje w kompetencji lekarza.
W przypadku gdy ubezpieczony dobrowolnie powstrzyma się od pracy i nie
otrzyma zaświadczenia lekarskiego ani decyzji inspektora sanitarnego,
nie przysługuje mu prawo do świadczeń pieniężnych w razie choroby.
Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie jest właściwy w zakresie zasad
usprawiedliwiania nieobecności w pracy określonych przepisami prawa
pracy. Zakład nie jest także właściwy do zajmowania stanowiska w
sprawie możliwości zastosowania art. 210 § 1 Kodeksu pracy, który
przewiduje prawo pracownika do powstrzymania się od wykonywania pracy,
gdy wykonywana przez niego praca stwarza zagrożenie dla zdrowia lub
życia innym osobom, ponieważ zagadnienie to dotyczy przepisów o
bezpieczeństwie i higienie pracy.
USTALANIE PRAWA DO ZASIŁKU OPIEKUŃCZEGO
W sytuacji konieczności sprawowania osobistej opieki nad chorym
dzieckiem lub członkiem rodziny, gdy lekarz wystawił z tego tytułu
zaświadczenie lekarskie, ubezpieczonemu przysługuje prawo do zasiłku
opiekuńczego na ogólnych zasadach3) [3].
Rodzic ma prawo do zasiłku opiekuńczego z powodu konieczności
sprawowania opieki nad dzieckiem, jeżeli powiatowy inspektor sanitarny
lub państwowy graniczny inspektor sanitarny na podstawie ustawy o
zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi
wydał decyzję o konieczności izolacji lub kwarantanny dziecka.
Konieczność izolacji lub kwarantanny dziecka jest traktowana
analogicznie jak choroba dziecka. Oznacza bowiem niemożność
wykonywania pracy przez jednego z rodziców dziecka w związku z
koniecznością zapewnienia mu opieki.
Prawo do zasiłku opiekuńczego przysługuje również w sytuacji
konieczności sprawowania opieki nad dzieckiem w wieku do ukończenia 8
lat w przypadku nieprzewidzianego zamknięcia żłobka, klubu
dziecięcego, przedszkola lub szkoły, do których uczęszcza dziecko4)
[4].
Zasiłek opiekuńczy nie przysługuje m. in. w przypadkach:
- gdy nie nastąpi nieprzewidziane zamknięcie placówki, do
której uczęszcza dziecko (dzieci nadal są przyjmowane do tej
placówki), a rodzic sam zadecyduje, że nie wyśle dziecka do tej
placówki(np. w reakcji na apel dyrektora placówki),
- gdy placówka, do której uczęszcza dziecko, przyjmie dziecko, ale
następnie zażąda jego odebrania z powodu stanu zdrowia, chyba że
rodzic dziecka otrzyma zaświadczenie lekarskie z tytułu konieczności
sprawowania opieki nad dzieckiem albo decyzję o konieczności izolacji
lub kwarantanny dziecka, wydaną przez inspektora sanitarnego (wówczas
rodzic uzyska prawo do zasiłku opiekuńczego),
- gdy placówka, do której uczęszcza dziecko odmówi przyjęcia tego
dziecka z powodu obawy przed zakażeniem, chyba że zostanie wystawiona
decyzja inspektora sanitarnego (wówczas rodzic uzyska prawo do zasiłku
opiekuńczego).
Od 8 marca 2020 r., tj. od dnia wejścia w życie ustawy z dnia 2 marca
2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem,
przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych
oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych5) [5] ubezpieczonemu
zwolnionemu od wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego
sprawowania opieki nad dzieckiem w wieku do lat 8 przysługuje dodatkowy
zasiłek opiekuńczy za okres nie dłuższy niż 14 dni, jeżeli w
związku ze zwalczaniem zakażenia wirusem i rozprzestrzeniania się
choroby zakaźnej u ludzi, wywołanej tym wirusem nastąpi zamknięcie
żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola lub szkoły do których
uczęszcza dziecko.
Dodatkowy zasiłek opiekuńczy jest przyznawany w trybie i na zasadach
określonych w ustawie zasiłkowej i nie wlicza się go do limitu 60 dni
pobierania zasiłku opiekuńczego w roku kalendarzowym. Dodatkowy
zasiłek opiekuńczy przysługuje łącznie obojgu rodzicom w wymiarze
do 14 dni, niezależnie od liczby dzieci wymagających opieki w związku
z zamknięciem placówki z powodu wirusa.
Dokumentem do wypłaty dodatkowego zasiłku opiekuńczego jest
oświadczenie ubezpieczonego.
Za okres pobierania dodatkowego zasiłku opiekuńczego, nie przysługuje
zasiłek opiekuńczy, o którym mowa w art. 32 ust. 1 ustawy
zasiłkowej.
1) Art. 33 ust. 1 w zw. z art. 5 ust. 1 pkt 1 lit. f, i ustawy z dnia 5
grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób
zakaźnych u ludzi (Dz.U. z 2019 r. poz. 1239, z późn. zm.).
2) o którym mowa w art. 55 ust. 1 i art. 55a ust. 7 ustawy zasiłkowej
oraz rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 10
listopada 2015 r. w sprawie trybu i sposobu orzekania o czasowej
niezdolności do pracy, wystawiania zaświadczenia lekarskiego oraz
trybu i sposobu sprostowania błędu w zaświadczeniu lekarskim (Dz. U.
poz. 2013).
3) Art. 32 ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy zasiłkowej.
4) Art. 32 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy zasiłkowej.
5) Dz. U. poz. 374
Jeśli instytucje nie zapewnią opieki w szkołach w dniu dzisiejszym to
od dnia dzisiejszego mogą skorzystać z dodatkowych 14 dni opieki.
